Aandacht van je hond: de valkuilen

"Vroeger" toen ik nog instructeur was, leerde ik mijn cursisten op de hondenschool standaard de oefening 'kijk eens' (of 'let op'). Later liet ik mensen de hond belonen als hij 'incheckte'. Dus; als hij tijdens een wandeling (of op andere momenten) naar de eigenaar keek. Het idee erachter was, dat je daarmee de honden leert om aandacht te hebben voor jou als eigenaar en dat je daarmee...
Ja, wat eigenlijk? Wat kun je daar mee? Met die aandacht?
En is het wel aandacht dat je beloont?
Als je kritisch kijkt, zijn er wel wat valkuilen te bedenken aan deze aandachtsoefening.

Laat ik beginnen met een 'disclaimer'. Er zijn écht ergere dingen dan je hond vragen om naar je te kijken. Of ergere dingen dan inchecken te belonen. Voordat er een totaal verkeerd beeld ontstaat (nuances en grijs-gebieden zijn niet het sterkste punt van de hondenwereld zullen we maar zeggen ;) ) Dit artikel is niet anti-aandachtsoefening of anti-inchecken! Het is wel een pro-nadenken-over-wat-je-doet-artikel :D

De aandachtsoefening (zo noem ik het maar even, daarmee bedoel ik let op, kijk eens, inchecken, oogcontact maken, naar je laten kijken etc) is in de basis heel erg simpel. Op het moment dat je hond naar je kijkt en oogcontact met je maakt, geef je hem iets dat hij erg leuk of lekker vindt. Meestal wordt de oefening gedaan met voer. 
Meestal is het idee erachter dat je daarmee contact maakt met je hond. Dat hij aandacht voor je krijgt. En soms dat hij aandacht voor je houdt. Het wordt bijvoorbeeld veel en vaak ingezet door eigenaren van wie de hond uitvalt. 
Dus: je ziet een andere hond op straat, je hond ziet hem ook. 
Je vraagt je hond om naar je te kijken en beloont hem als hij of al kijkend naar jou langs de andere hond loopt. Of je laat hem zitten, beloont hem voor het kijken naar jou terwijl de andere hond langs loopt. Waarmee je een uitval voorkomt. 

HOERA! 
Denk je misschien. Opgelost; het uitvalprobleem. Maar... daar ga je dan de mist in met die conclusie. Want: het feit dat je hond niet uitvalt, betekent niet dat hij ok is met de situatie. Heel erg onaardig gezegd; je lost de situatie op voor jezelf. Maar voor je hond is de situatie (lees de aanwezigheid van de andere hond) hoogstwaarschijnlijk nog steeds heel vervelend. 

Stel je voor; je bent bang voor spinnen. 
Je ziet aan de keukentafel en tegenover je zit je partner. 
Achter je, op de muur, zit een grote spin. Laten we voor het inlevingsvermogen even zeggen: een vogelspin. Een dikke, vette, enge... 
Je partner zegt op een vriendelijke maar duidelijke toon: kijk naar mij, je mag niet naar de spin kijken. En als je naar hem kijkt, oogcontact met je partner maakt, krijg je een stukje chocola. Of 100 euro. Wat jij wilt ;) 
Je kijkt waarschijnlijk niet en pakt misschien wel de chocola of het geld aan. 
Maar ben je minder bang geworden voor de spin? 
Misschien ben je het zelfs nog wat enger gaan vinden, omdat je niet naar de spin kunt kijken. Omdat je geen controle en informatie hebt over wat de spin doet. Hoe minder controle en informatie, hoe groter de angst en stress over het algemeen.. 

Dat risico loop je ook als je de aandachtsoefening doet op het moment dat er iets is dat je hond eng vindt. Misschien help je jezelf, maar het is onduidelijk of je je hond ook helpt. In mijn ervaring is dat meestal niet zo. 
Is het een doodzonde? 
Nee, dat ook niet. Het kan jullie soms door moeilijke situaties heen helpen en zolang je daarbij een hond niet intimideert, bang maakt, pijn doet of laat schrikken, is dat altijd goed. Veiligheid gaat boven alles. 
Maar is het - naar mijn idee in elk geval - het meest verstandige om te doen? Waarbij je hond ook nog iets positiefs leert misschien? Nee, dat denk ik niet. 
Ik strooi dan liever voer alsof je kippen voert (als dat kan, zie dit artikel) of gebruik de cue snuffel. Áls ik echt de afstand niet kan vergroten. Dat is altijd het eerste en meestal het beste om conflicten te vermijden. 

Een andere reden waarvoor de aandachtsoefening vaak gebruikt wordt is, de naam zegt het al: om aandacht te krijgen van een hond. Verondersteld wordt, dat die aandacht nodig is om een hond te laten luisteren. Om te kunnen begrijpen wat een 'cue' inhoudt, zodat hij bv. kan wandelen zonder trekken als je dat aan je hond vraagt. Of dat hij naar je toe komt, als je dat aan je hond vraagt. 
Maar; aandacht staat of valt niet met aankijken. 
Ja, als een hond je aankijkt kán het zijn dat hij aandacht voor je heeft.
Maar ik ken legio honden die naar hun eigenaar kijken, maar met hun gedachten ergens totaal anders zijn. Bij die andere hond bijvoorbeeld, of dat geurtje of dat loopse teefje dat voorbij gekomen is. 
En ik ken ook legio honden die wél aandacht hebben voor hun eigenaar, maar geen oogcontact hebben. Ze staan - zoals het dan zo mooi heet - in verbinding of contact met hun eigenaar zonder dat ze naar hun eigenaar kijken. Ik doe zelf jachttraining met Griffin en dat bestaat uit relatief veel lange afstandswerk. Als ik hem 100 meter vooruit stuur en dan vraag om op het geluid van de fluit te stoppen, is het belangrijk dat hij ook met zijn hoofd bij mij is, bij wat ik zeg. Maar het is nogal lastig 100 meter vooruit rennen terwijl hij met zijn hoofd achterstevoren staat. Werkt niet echt ;) 

Zoals gezegd; het is niet foút om je de aandachtsoefening te leren of het inchecken te bekrachtigen. Maar zie het wat het is; een 'trucje' waarbij je je hond leert om naar jou te kijken. Dat kijken is niet hetzelfde als aandacht, verbinding, contact of met jou bezig zijn. En het is zeker niet iets dat ervoor zorgt dat hij een andere prikkel leuk gaat vinden. Het kan zeker wel helpen om je door moeilijke situaties te helpen, maar blijf daar niet hangen. Help óók je hond! 
Kijk hier voor meer informatie over hoe je je uitvallende hond kunt helpen. 

Dit artikel is geschreven door Monique Bladder, honden-gedragsspecialist. Overname zonder toestemming is niet toegestaan. Delen van dit artikel via social media wordt op prijs gesteld.