Herken jij de agressie bij een hond (ook als het subtiel is)?

Wat is agressie bij een hond? Veel hondeneigenaren beantwoorden die vraag met bijten of vechten. Uit onderzoek(1) blijkt dat veel mensen – zonder maar ook met hond – niet in staat zijn agressie bij een hond als zodanig te herkennen. Vaak wordt alleen gedrag waarbij daadwerkelijk schade wordt toegebracht als agressie omschreven. Maar agressie omvat veel meer dan bijvoorbeeld bijten! Als eigenaar is het belangrijk agressie in zijn diverse vormen te herkennen. Voor de veiligheid van iedereen in de omgeving van je hond én met het oog op het welzijn van je hond.

Agressie ontstaat in de regel nooit "zomaar"
Agressie gaat vaak gepaard met een negatieve emotie zoals angst of frustratie. Als je angst niet herkent, zie je misschien ook niet dat je hond bang is in bepaalde situaties. Een probleem dat dus dieper gaat en aandacht verdient.
In het eerder genoemde onderzoek, bleek slechts 38% van de personen in staat om agressie te herkennen. In de videoclip die in dit onderzoek werd getoond, was inderdaad geen vechtende of bijtende hond te zien. Wel ontblootte de desbetreffende hond zijn tanden.

Ladder van agressie

De ladder van agressie(2) laat in een aantal stappen zien wat agressie is:

Daarnaast maakt het ook duidelijk wat de gedragingen zijn die een hond kan laten zien in aanloop naar agressie. Variërend van stress-signalen (in het groen) tot een aantal lichaamshoudingen (in het oranje).
Belangrijk te weten is dat een hond niet “netjes” elke stap van de ladder neemt; sommige honden laten weinig stress-signalen zien en beginnen bijvoorbeeld met verstijven, terwijl andere honden wel het hele scala aan gedragingen vertonen.

Bijna alles wat je hond laat zien in deze ladder van agressie, zijn waarschuwingssignalen.

Een waarschuwing dat de hond de situatie als heel stressvol of bedreigend ervaart, waardoor er een groot risico is dat hij gaat bijten om een einde te maken aan die situatie. Bestraffen van één van deze gedragingen, kan  ertoe leiden dat een hond dat gedrag niet meer laat zien. Maar daarmee ben je niet van het probleem af! Want de hond slaat de stap over en gaat door naar de volgende. Als je dus bijvoorbeeld grommen bestraft, is er een reëel risico dat de hond niet meer gromt, maar direct snapt of bijt zonder enkele waarschuwing.

Zie gedragingen in deze ladder van agressie daarom als een belangrijk communicatiesignaal.

Je hond heeft in de situatie waarin hij dit gedrag laat zien stress en ervaart het als een (potentiële) bedreiging. Her- en onderken dat en onderschat het niet. Onderschatting levert namelijk een groot risico op voor de veiligheid van de omgeving van de hond. Vaak gehoorde reacties van eigenaren zijn(2)

• Ik train (gehoorzaamheid) met mijn hond, dus hij zal niet bijten. Uit onderzoek (2) blijkt echter dat 66% van de honden die een kind gebeten hadden, gehoorzaamheidscursussen gevolgd hadden.
• Het was een eenmalig incident dat iedereen kan overkomen
• Ik moet dominanter over mijn hond zijn en zijn gedrag bestraffen. Eerder in dit artikel heb ik al een eerste argument gegeven waarom dit niet verstandig is (onderdrukken van waarschuwingssignalen). Daarnaast blijkt uit onderzoek dat 59% van de bijtincidenten ontstaat in reactie op straf (2).

Als een hond agressie vertoont, is je hond geen "rot-hond"!

Jullie hebben samen hulp nodig om elkaar beter te begrijpen want ergens in de communicatie gaat er iets zodanig mis dat je hond zich genoodzaakt voelt met agressie te reageren. Mogelijk begrijpt hij jou niet goed, maar er bestaat ook een reële kans dat jij niet goed begrijpt wat hem tot die agressie toe aanzet. Met een reëel risico dat de omgeving van je hond gevaar loopt!

Wat te doen als je hond agressie vertoont?

1. Vermijd elke situatie waarin je weet dat er een confrontatie kan ontstaan. Dus gromt je hond als je zijn voerbak pakt? Doe dat niet. Gromt hij als je hem aait (ook al komt hij naar je toe)? Doe dat even niet.
2. Schakel hulp in.
3. Verdiep je in de lichaamstaal van de hond. Ook al heb je al jarenlang honden; uit het eerder genoemde onderzoek blijkt dat samenleven met honden geen garantie is dat je hondentaal ook goed herkend. Theoretische kennis is hierin ook belangrijk.

Bronvermelding:
*Description of the behaviour of domestic dog (canis familiaris) by experienced and inexperienced people (2009). Tami, G.&Gallagher, A. Applied Animal Behaviour Science 120, 159-169.
*BSAVA Manual of Canine and Feline Behavioural medicine, Horwitz&Mills (2009)

Dit artikel is geschreven door Monique Bladder, hondengedrag-specialist. Overname zonder toestemming is niet toegestaan.