De angst van je hond kun je niet belonen!

Het is (nog steeds) een van de grootste misvattingen over hondengedrag. Er gaat geen consult, lezing, workshop of cursus voorbij, of het komt ter sprake. "Maar als je de hond als hij bang is een koekje geeft, dan wordt het toch juist erger?". Niets is minder waar! 

Het hele misverstand laat zien hoe moeilijk we het nog vinden om in te zien dat honden niet alleen maar gedrag laten zien. Dat honden ook iets voelen, emoties hebben en als gevolg daarvan bepaalde dingen doen   (die we dan gedrag noemen).

Als mensen zeggen dat je met een koekje angst kunt verergeren, halen ze twee basisprincipes van de leertheorie door elkaar. Grofweg kan je hond op twee manieren leren;

1. Door de associatie te maken tussen wat hij doet en wat voor gevolgen dat heeft. Hij leert wat de consequenties zijn van bepaald gedrag. Dit heet operante conditionering. Dit gaat dus over bewuste denkprocessen. Je leert je hond dat als hij gaat zitten, hij een beloning krijgt. Hij leert wat het gevolg is van zijn eigen gedrag en om dat te kunnen doen, moet hij er in enige mate over nadenken.
Operante conditionering is, als je het makkelijk formuleert, wat er gebeurt als je je hond een brokje geeft omdat hij gaat zitten. Als je dat vaak genoeg doet, kiest je hond er bewust voor om te gaan zitten op het commando omdat hij zich er van bewust is dat hij dan een koekje krijgt. Het is de basis van alle methodes om je hond oefeningen aan te leren waarbij je gedrag van je hond stuurt.

2. Door een associatie te maken tussen twee prikkels. Hij leert hierdoor bv dat als je clickt met je clicker, er een voertje volgt. Of als je zegt goed zo, dat er een brokje aan komt. Je hond maakt associaties op basis van wat er in de wereld om hem heen gebeurt. Dit heet klassieke conditionering. Er ontstaat een positieve associatie tussen bv. click en goed zo. Hij denkt er niet over na, dat is iets dat de hersenen op onvrijwillige basis doen.
Klassieke conditionering beïnvloedt voor het grootste deel het onvrijwillige emotionele leven van je hond. De hond leert door associaties te maken, wat leuk is en wat niet leuk is. Welke prikkels positieve dingen voorspellen en welke prikkels negatieve dingen.

Angst is een emotie en onvrijwillig en ontstaat in reactie op een bepaalde prikkel (geluid, mens, hond etc). Als je, op het moment dat de hond die prikkel waarneemt, je hond iets aanbiedt dat hij heel erg leuk/lekker vindt, dan bestaat de kans dat hij die prikkel gaat associeren met datgene dat hij leuk/lekker vindt. Met als gevolg dat hij op de langere termijn de prikkel anders gaat beleven. Het voorspelt dan namelijk dat er iets lekkers/leuks aankomt, in plaats van dat het iets vervelends is.

Een voorbeeld. Stel, je bent bang voor een spin. Als je elke keer dat je de spin ziet, een groot geldbedrag krijgt. Wordt je dan banger voor de spin? Of word je op termijn minder bang of zelfs enthousiast over het zien van een spin? 
Vanzelfsprekend is het niet altijd zo simpel, want of het werkt is afhankelijk van diverse factoren. Welke prikkel is het, hoe groot is de bedreiging, hoe leuk of lekker is datgene dat er tegenover staat. Maar dat is een ander onderwerp. Het gaat in dit artikel om het feit dat je angst niet erger/groter maakt, door het te koppelen aan iets dat positief is voor de hond!

Sterker nog...
Een koekje geven aan de hond op het moment dat hij bang is, is eigenlijk heel simplistisch een veel gebruikte methode in de gedragstherapie om problemen op te lossen. Dan heeft het counterconditionering. Ook daar komen iets meer bij kijken dan ik het nu uitleg, maar het basisidee is opnieuw: koppel iets leuks aan iets vervelend en op termijn kan de emotie positief veranderen. Maar erger/slechter wordt het in elk geval niet!

Daarom mag je WEL als je hond bang is:

• hem aandacht geven als hij daar om vraagt

• hem een brokje geven als hij dat wil eten

• met hem spelen als hij dat wil

• weglopen van datgene dat hij eng vindt

Dus, de volgende keer dat je hond bang is... Laat hem niet stikken en bied hem hulp aan. Kijk of je iets kunt vinden of bedenken waardoor hij misschien een positieve associatie opbouwt met datgene dat hij eng vindt. Erger maak je het in elk geval niet! 

Dit artikel is geschreven door Monique Bladder, hondengedrag-specialist. Overname zonder toestemming is niet toegestaan. Delen van deze link via sociale media wordt erg op prijs gesteld!