"Mijn hond lijkt wel autistisch..."

“Mijn hond lijkt wel autistisch.” Het is een uitspraak die ik geregeld hoor als ik praat met begeleiders van honden, meestal als die honden ongewenst gedrag laten zien. Het zijn de honden waarvan de begeleider merkt dat een verandering vaak leidt tot een verslechtering van het gedrag. Een andere term die steeds vaker de revue passeert met betrekking tot honden, is “hoog-sensitief”. Maar hoe zit dat eigenlijk? Kunnen honden autistisch zijn of er is er toch iets anders aan de hand?

Autisme is een complex iets… Bij mensen weten we eigenlijk nog steeds heel erg weinig wat het is en hoe het ontstaat. Binnen het autistisch spectrum zijn er allerlei verschillende gedragingen en vormen. Waar de wetenschap het inmiddels over eens is, is dat het te maken heeft met zogenoemde ‘spiegelneuronen’, die een belangrijke rol spelen in sociaal gedrag en het aangaan van sociale relaties. 
We weten inmiddels dat honden deze spiegelneuronen ook hebben. Maar de vraag is; in hoeverre spelen ze eenzelfde rol als bij mensen en daarmee in het ontstaan van autisme?

Het korte antwoord is… we weten het niet. Er is maar zeer weinig onderzoek gedaan naar autisme bij honden, dus er echt iets heel definitiefs over zeggen is heel erg lastig. Er wordt door diverse mensen wel over gespeculeerd, maar ik moet zeggen dat ik in de praktijk nog geen hond tegen gekomen ben van wie ik zeker weet de hond een afwijking heeft dat binnen het autistisch spectrum valt.

Symptomen
Als mogelijke symptomen/kenmerken van autisme bij honden zou je kunnen denken aan:
* obsessief compulsief gedrag zoals staartjagen
* terugtrekken uit sociale interacties
* geen interesse in nieuwe dingen
* gedrag al aanwezig vanaf zeer jonge leeftijd/mee geboren zijn

Maar zoals gezegd; een duidelijke overeenstemming over óf het bestaat bij honden is er dus niet en al helemaal niet over hoe het er dan uit moet zien. Mijn persoonlijke mening en aanname is dat het, gezien de overeenkomsten in de hersenen en het functioneren daarvan tussen mens en hond, wel bestaat. Maar ik ben daarnaast er ook van overtuigd dat het niet zoveel voorkomt als dat begeleiders aannemen.

Structuur
In mijn eigen praktijk valt me op dat het woord “autistisch” als omschrijving van ongewenst gedrag op geregelde basis gebruikt wordt. Vaak gaat het dan om honden die bang zijn voor bijvoorbeeld geluiden, voorwerpen, onbekende mensen of onbekende honden. Het zijn ook nog wel eens honden die moeilijk om kunnen gaan met nieuwe prikkels (en daar komt het woord hoog-sensitief ook nog wel eens voorbij).
Ik snap ook wel heel goed waar dat ‘stempeltje’ bij dergelijke honden vandaan komt. Want structuur en voorspelbaarheid speelt een hele grote rol in het voorkomen of beheersbaar houden van angst en stress. Hoe voorspelbaarder situaties of prikkels zijn, hoe minder groot angst en stress over het algemeen is.
Lees daarover onder meer dit artikel en dit artikel
Als je een hond hebt die al enigszins onzeker is, kan een verandering in structuur of een nieuw voorwerp of persoon, al snel zorgen voor angst en stress. Dat hoeft zeker niet per definitie te zeggen dat zo’n hond autisme heeft. Het zegt wél dat er gedragsmatig iets aan de hand is, dat aandacht nodig heeft van de begeleider…

Hoog-sensitief
Hoog-sensitief (overgevoelig voor prikkels) is een andere term die gebruikt wordt voor de beschrijving van mensen, die tegenwoordig ook nogal eens gebruikt wordt om honden te beschrijven. Ook hiervoor geldt dat mijn persoonlijke mening is dat het vast voorkomt bij honden, maar niet in die frequentie als ik het nu vaak hoor. Ik denk dat er, net als bij ‘autisme’, heel vaak een andere vaak gedragsmatige verklaring te vinden is voor wat hoog-sensitief genoemd wordt.
Een hele belangrijke verklaring is het ‘trigger stacking’ oftewel het stapelen van stress, wat leidt tot overlopende ‘stress-emmertjes’. Hoe dat werkt en wat de gevolgen daarvan zijn, kun je lezen in dit artikel.
Als een hond al stress opgedaan heeft van een prikkel, komen de volgende prikkels soms heftiger binnen en krijg je mogelijk sneller een explosieve reactie. Dat heeft alles te maken met de leefwereld en -omgeving van onze hedendaagse honden. Net als dat de hoeveelheid prikkels voor mensen de afgelopen decennia toegenomen is, is die hoeveelheid prikkels voor honden ook fors toegenomen. Tel daarbij dat veel begeleiders ook steeds meer ondernemen met hun honden én dat we mogelijk in het fokken van bepaalde rassen niet altijd even selectief zijn op het om kunnen gaan met die prikkels en je hebt het recept voor ‘hoog-sensitieve’ honden..

Ik denk persoonlijk dat je met een heleboel stress-management en gezond verstand er van alles gedaan kan worden aan die overvolle stress-emmers van honden. Hoe je dat kunt doen, maar ook over controle en voorspelbaarheid kun je onder meer leren in de videolessen over stress-vermindering of over lezen in mijn boeken Kijk eens naar je hond. Aan de slag met zijn gedrag.   of Help je hond bij angst (samen met Erica Bokelmann)

Dit artikel is geschreven door Monique Bladder, hondengedrag-specialist. Overname is zonder toestemming niet toegestaan. Delen van deze link via social media wordt op prijs gesteld.