Beschermt jouw hond je echt? Of is er iets anders aan de hand?

Diverse hondenrassen zijn oorspronkelijk gefokt om ons of onze bezittingen te verdedigen. Ze “waken”. Veel begeleiders kijken vanuit deze invalshoek ook naar hun hond als die blaft, gromt, snapt of probeert te bijten als er een onbekende hond of een onbekende persoon in de buurt komt. “Hij beschermt mij” is een veelgehoorde opmerking. Als jij dat ook denkt, is er een grote kans dat je de plank mis slaat. In dit artikel leg ik uit waarom ik dat zeg en wat ik denk dat er wél aan de hand is. 

Blaffen als de bel gaat of grommen en agressie inzetten als er iemand ongevraagd je tuin of je huis binnenkomt. Het is één van de oorspronkelijke taken van veel honden, zeker de honden die in de groep waak- en verdedigingshonden vallen. Veel eigenaren selecteren deze rassen onder meer op basis van deze eigenschappen. Anderen lopen er in het dadelijks leven tegenaan en dan wordt het vaak territoriale agressie genoemd of “hij verdedigt zijn territorium”. Er wordt er dan vaak van uit gegaan (als er al over nagedacht wordt) dat een hond vanuit zelfverzekerdheid en gedreven door emoties als boosheid blaft en gromt. Ik denk (maar heb daar geen parate wetenschappelijke basis voor), dat dit heel vaak een verkeerde veronderstelling is.

Honden die blaffen omdat er iemand  aan de bel, in hun tuin of huis komt, doen dat naar mijn idee vaak omdat ze die persoon als een bedreiging zien. Als je naar de lichaamstaal kijkt van “wakende honden”, hebben ze vaak een (deels) lagere lichaamshouding dan neutraal. Dit wijst erop dat ze vanuit angst of het zich bedreigd voelen, reageren.

De vraag is vervolgens natuurlijk; voor wie of wat zien ze die persoon als een bedreiging? Voor hun eigen veiligheid? Voor de veiligheid van de gezinsleden? Zijn ze bang om dingen die belangrijk voor ze zijn (balletjes, speeltjes, voer) kwijt te raken?
Het is lastig te bepalen, want ze kunnen het ons niet vertellen.
Als ik me probeer te verplaatsen in een hond, vind ik bescherming van zichzelf en zijn eigen persoonlijke, veilige ruimte de meest voor de hand liggende verklaring. Hoe goed de band met jouw hond ook is, zijn eigen overleven zal belangrijker zijn dan wat dan ook. En als er een bedreiging aan de deur staat, zal hij waarschijnlijk als eerste aan zichzelf denken in plaats van aan jou.
Vanzelfsprekend is dit speculatie. Ook ik kan niet in het hoofd van je hond kijken en met 100% zekerheid zeggen dat dit ook de verklaring is van de “waaksheid” van jouw hond. Maar zeker voor honden die niet binnen de groep “waak- en verdedigingshonden” vallen, lijkt me dit de meest aannemelijke verklaring. Beredeneerd vanuit hoe een hond denkt en voelt en niet vanuit de functie waarvoor wij ze gefokt hebben. Want het is zeker niet per definitie zo dat omdat wij honden nodig hebben om te waken en te verdedigen, dat dat waken en verdedigen ook de interne motivatie van de hond zelf is om te blaffen en te grommen tegen een ‘indringer’. Ik schat zo in dat de motivatie van de hond niet per definitie hetzelfde is als wat wij van de hond zouden willen zien.

Als ik de aannames over territoriaal gedrag van honden wat breder trek, kom ik al snel op de veelgehoorde aanname over uitvallende honden op straat.
“Hij valt uit omdat hij mij beschermt”
Ik hoor het vaak van eigenaren van uitvallende honden en ik denk om twee redenen. Als eerste omdat “men” het vaak zegt en als tweede omdat het ook een fijne boost is voor ons eigen ego en liefde voor onze hond. Want wie wil er nu niet een dier dat voor je door het vuur gaat? Iedereen toch? Een groter teken van liefde is er niet…

Het is daarom vaak ook best lastig om mensen op een ander idee te brengen. Om ze duidelijk te maken dat de meeste honden uitvallen omdat ze de onbekende hond of persoon spannend vinden en niet dichterbij zichzelf willen laten komen. Niet dichterbij hun eigenaar, maar dichterbij zichzelf.
En dat blaffen, grommen of andere vormen van agressie vaak een reflex is op een bedreigend iets. Het is geen gedrag waar de hond over nadenkt: ‘mijn eigenaar wordt bedreigd dus ik moet iets doen’.

Wat mijn wetenschappelijke basis voor mijn hypothese is?
Die is zwak, want bij mijn weten is dit nooit onderzocht. Maar mijn ervaring met honderden uitvallende honden is dat de meeste van deze honden óók uitvallen naar een onbekende hond of persoon als de eigenaar er niet bij is. Dat als ik met zo’n hond ga wandelen, hij net zo reageert als de eigenaar. Ik heb nog geen enkele band met die honden, dus de kans dat ze mij verdedigen is wel heel erg klein.

Kortom: hoe vervelend het misschien is voor het beeld van de relatie tussen jou en je hond… hij valt hoogstwaarschijnlijk uit omdat hij zich bedreigd voelt. Niet omdat hij jou beschermt. Dus wordt het in mijn ogen tijd dat jij hém beschermt!  

Meer weten over hoe je dat kunt doen? Kom dan naar de eerstkomende lezing, bekijk de online videolessen of volg het lesprogramma.

Wil je je verdiepen in probleemgedrag? Lees dan mijn boek!

Dit artikel is geschreven door Monique Bladder, hondengedrag-specialist. Overname zonder toestemming is niet toegestaan, delen van dit artikel door middel van de link wordt op prijs gesteld!