Waarom gedraagt je hond zich in de ene situatie anders dan in de andere?

Als je hond bepaalde dingen doet die je liever niet zou zien, is er een hele grote kans dat het uitmaakt in welke situatie jullie je op dat moment bevinden. Het kan bijvoorbeeld uitmaken of je op straat onbekende mensen tegenkomt (niet blaffen), of in huis (wel blaffen). Of je honden tegenkomt op je vakantie-adres (niet uitvallen) of in je eigen straat (wel uitvallen). Of je in december met je vuurwerk-angstige hond overdag wandelt (niet bang) of als het donker is (wel bang). Dit valt allemaal onder de noemer "context". 

Heel vaak is het zo dat er een bepaalde prikkel is, die het gedrag van je hond uitlokt. Bijvoorbeeld onbekende mensen, onbekende honden of (harde) geluiden. Vaak zien of horen wij die prikkel ook, maar soms ook niet. Als wij het niet waarnemen, is het een stuk lastiger om te gaan trainen en iets aan het gedrag te doen. Maar het feit dat wij het niet kunnen waarnemen (een hond ruikt en hoort immers stukken beter dan wij), betekent niet dat het er niet is. Het is soms een (fikse) zoektocht om achter de uitlokkende prikkel te komen. Maar naast de aanwezigheid van een prikkel, kan een situatie ook bepaalde emoties en daaruit voortvloeiend gedrag uitlokken. De context dus. 

Als je hond iets indrukwekkends mee maakt, kan dat van grote invloed zijn op zijn gedrag in de toekomst. Die ervaring gaat in zijn geheugen zitten en kan een volgende keer, als hij in een soortgelijke situatie terecht komt, leiden tot een bepaalde emotie. En die emotie kan weer leiden tot gedrag. Ik leg het altijd als volgt uit. Als jouw hond iets meemaakt dat indruk op hem maakt, maakt hij bij wijze van spreken een foto of een korte video in zijn hoofd. Op die foto of korte video staat niet alleen de prikkel die een bepaalde emotie bij hem uitlokt. Maar ook de omgeving, geluiden, geuren, voorwerpen én mensen (zoals jij misschien).  Als hij in een situatie terecht komt die lijkt op het plaatje of de korte video in zijn hoofd, kan dat leiden tot een soortgelijke emotie als eerder. De context is daarmee een onderdeel geworden van het 'probleem' van je hond. 

Ik zal een aantal voorbeelden geven, die veel voorkomen in de praktijk. 
Zo zijn er redelijk veel honden die blaffen naar visite of andere onbekende mensen die in huis komen. Vaak wordt dat bestempeld als 'territoriaal gedrag'. Dat zal ook vast bij een aantal honden het geval zijn, maar mijn ervaring is dat een heleboel van deze honden met name reageren op de context. Hun eigenaar heeft het ontvangen van visite meestal iets minder positief begeleid dan je zou willen. Bijvoorbeeld gemopperd om te voorkomen dat de hond tegen visite opspringt (in plaats van de hond te leren dat met de poten op de grond blijven staan, iets leuks of lekkers oplevert). Of naar de mand gestuurd als er visite komt. Dat mopperen maakt dat onbekende mensen ontvangen in huis, niet leuk (meer) is. Buitenshuis is er dus geen issue, maar de foto/video (context) van mensen binnenshuis is een ander verhaal. 

Het komt geregeld voor dat honden op een onbekend adres of minder bekend uitlaatgebied niet uitvallen naar andere honden, terwijl het in de eigen straat wel een issue is. Ook daar is de context de verklaring. Als eerste is de kans groot dat je vaker met je hond wandelt in je eigen straat. En is het dus waarschijnlijk dat je hond daar vaker een vervelende ervaring heeft gehad met een andere hond dan op een plek waar hij minder vaak komt (of nog niet geweest is). Hij heeft dus meer foto's/video's van de context in zijn eigen straat dan op andere plekken. 
Die context is overigens ook nog wel eens een verklaring voor honden die bv. wel uitvallen bij de ene eigenaar en niet of minder bij de eigenaar. Vaak wordt dan gedacht dat de hond de ene eigenaar wil verdedigen. Maar vaak is het zo dat de hond meer foto's/video's heeft waar die ene eigenaar op staat, dan van situaties met die andere eigenaar. 

Als je hond bang is voor vuurwerk, is de kans vrij groot dat je dat met name 's avonds hoort en ziet. Ook al ziet je hond het overdag ook: 's avonds is het vaak meer nadrukkelijk aanwezig en beter te zien. Dat maakt dat heel veel honden die bang zijn voor vuurwerk, dat 'donker' vaak erbij hebben staan op die foto/video in hun hoofd. En ze dus in die context (sneller) bang(er) zijn dan wanneer het licht is. 

De hele context kan voor een hond dus een 'goede' voorspeller zijn dat er dingen gaan gebeuren die spannend of bedreigend zijn. Het kan overigens ook voorspellen dat er leuke dingen gaan gebeuren natuurlijk. Bijvoorbeeld een hond die heel hard blaft in de auto op de heenweg naar iets leuks (het bos of een training bijvoorbeeld). 

Samengevat:
Niet alleen een prikkel lokt gedrag uit. Ook speelt de hele context vaak een rol. Als je iets aan het gedrag wilt veranderen, moet je uitzoeken welke emotie een rol speelt en wat er allemaal op de foto/video staat die je hond in zijn hoofd heeft. Dan pak je het hele plaatje aan en heb je de meeste kans op succes. 

Dit artikel is geschreven door Monique Bladder, hondengedrag-specialist. Overname van dit artikel is niet toegestaan zonder toestemming. Delen van de link via social media wordt op prijs gesteld.