Hoe gebruik jij het woordje foei ten opzichte van je hond!?

Correcties zijn een “hot item” in hondenland. Goed geïnformeerde en bij de tijdse instructeurs en gedragstherapeuten zullen fysieke correcties (bv. slipketting, prikbanden, elektrische stroombanden) niet meer aanraden en links laten liggen. Toch wordt er nog behoorlijk veel verbaal gecorrigeerd. Dure woorden voor bijvoorbeeld “foei!”. Wat is daar eigenlijk mis mee?

Het grootste bezwaar tegen het gebruik van bijvoorbeeld “Foei!” is voor mij het feit dat het heel vaak in eerste instantie door de hond niet begrepen wordt. Dat kan twee redenen hebben:

• De hond heeft nooit geleerd wat het woordje “Foei!” (of Uh!, Nee!, Mag Niet!) betekent. Het wordt vaak al van pup af aan tegen een hond met stemverheffing gezegd/geroepen in situaties waarin de hond iets doet wat de eigenaar niet wil. De pup stopt uit schrik met datgene wat hij op dat moment aan het doen was. De eigenaar heeft zijn doel bereikt, maar voor de hond is het vooral een vervelende gebeurtenis.
• De hond doet iets omdat hij een bepaalde emotie heeft. Bv. een pup die jankt omdat hij zich eenzaam voelt. Het janken is niet een bewuste handeling, zoals bijvoorbeeld het gaan zitten een bewuste handeling is. Het janken is gedrag dat via een reflex, veroorzaakt door angst, vertoond wordt. Daarvoor “Foei!” roepen, is onzinnig. Het is hetzelfde als mopperen op een baby als die huilt omdat hij honger heeft. De baby en ook de hond kunnen niet het gewenste verband leggen tussen hun gedrag en de correctie. Mogelijk stoppen ze met het janken (baby en hond), maar dat is dan vooral op basis van schrik. Niet omdat ze de associatie maken tussen wat ze doen en de correctie.

Behalve het feit dat een “Foei!” vaak niet begrepen wordt, zijn er nog andere bezwaren. Als eerste is het ontzettend lastig om een verbale correctie goed te timen. En met goed wordt bedoeld: binnen een seconde na het vertonen van het ongewenste gedrag. Dat is al moeilijk met een ruk aan de lijn (en daarom dus ook ongewenst!). Maar iets zeggen duurt meestal nog iets langer, waardoor je timing nog slechter is. En dus de correctie niet goed werkt.

Maar het belangrijkste probleem van het woordje “Foei!” (en andere verbalen correcties die met stemverheffing worden uitgesproken), is dat er een grote kans is dat de hond een associatie maakt die je niet wilt! Twee voorbeelden:

• Een hond die uitvalt naar andere honden, doet dat meestal omdat hij die andere hond spannend vindt. Hij heeft in de loop der tijd geleerd dat agressie inzetten de meest effectieve manier is om de bedreigende prikkel uit zijn omgeving te verwijderen.
  Die agressie is in eerste instantie een reflex en de hond denkt dus niet echt bewust over zijn gedrag na. Hij is wel erg gefocust op de prikkel die hij spannend vindt. Als je op dat moment “Foei!” (of Uh!, Nee!, Niet Doen!) roept, is er een grote kans dat hij NIET de relatie legt tussen zijn eigen gedrag en de correctie. Er is WEL een redelijke kans dat hij de andere hond als voorspeller gaat zien van het gemopper van jou. Dat wat hij al niet leuk vond, wordt dus voor een volgende keer nog minder leuk.
• Een pup die aan een tafelpoot knaagt, doet dat omdat hij als pup zijnde nu eenmaal de wereld met zijn bek verkent. Als je op dat moment “Foei!” roept, is er een grote kans dat hij van jou schrikt. Hij snapt nog niet waarom jij “Foei!” roept en dus is er een grote kans dat hij een negatieve associatie krijgt met jou. Wat voor de langere termijn het lastiger maakt om een goede band met hem op te bouwen en een gehoorzame hond te krijgen.

Wat moet je dan wel doen, als je beter geen “Foei!” meer kunt roepen?

• Voorkom zoveel mogelijk de situaties waarin je verbaal zou corrigeren.Dat betekent concreet bv; als je een hond hebt die uitvalt naar andere honden, voorkom zoveel mogelijk confrontaties met andere honden, maak je huis puppyproof etc.
• Met alleen voorkomen ben je er natuurlijk niet. Leer je hond vooral gewenst gedrag aan en/of verander de emotie die leidt tot het ongewenst gedrag.In deze voorbeelden; leid je pup af en bied hem iets aan waar hij WEL op mag bijten. Of verander de emotie angst naar neutraal met bv. BAT, zodat je hond zich niet bedreigd meer voelt en hij dus niet meer uitvalt.
• Kies een woord uit, waarvan je de hond de betekenis leert: “als ik dit zeg, betekent het dat je moet stoppen met wat je op dat moment doet”. Dat kan OOK met het woordje Foei, alleen moet je het dan niet met stemverheffing gebruiken maar leren wat de betekenis van het woordje is. Een deskundige hondenschool of -trainer kan je hierbij helpen! Het woordje wordt dan de voorspeller van dat er iets leuks uit zijn omgeving wordt weggenomen. Daarmee kun je de hond wel een grens aanleren, zonder dat je hem laat schrikken of intimideert!Aan het gebruik van dit woordje zit wel een aantal voorwaarden:
  • Gebruik het alleen voor gedrag dat een hond bewust uitvoert! Dus niet voor dingen die hij doet vanuit bijvoorbeeld de emotie angst.
  • Neem je verantwoordelijkheid; zorg ervoor dat je – voordat je het woordje gebruikt – zelf er alles aan gedaan hebt om ongewenst gedrag te voorkomen en leer je hond aan wat je WEL van hem verwacht.

Samenvattend:
Met het aangeven van een grens aan gedrag van je hond is niets mis, maar je hond moet dan wel weten wat je met het woord Nee of Foei bedoelt. Hij moet niet stoppen met het gedrag omdat je hem intimideert, maar hij moet stoppen omdat hij geleerd heeft wat het woord betekent. Stop met het te pas en te onpas roepen van Foei of Nee, zeker wanneer het gaat om gedrag dat je hond doet uit een reflex (uitvallen) of als jij hem dus niet geleerd hebt wat hij wel moet doen. Een deskundige hondenschool of -trainer kan je hierbij helpen!

Dit artikel is geschreven door Monique Bladder, hondengedrag-specialist. Overname is niet toegestaan zonder toestemming. Delen van de link via Facebook en andere social media wordt op prijs gesteld.