Hoe veilig is jouw hond bij jou?

“Hij moet leren dat hij erop kan vertrouwen dat ik hem veilig hou”. Of: “waarom zou hij nog bang zijn als hij ziet dat ik er gewoon langs loop? Dat is toch nergens voor nodig?” Het zijn opmerkingen en vragen die ik vaak hoor. Maar hoe reëel is het eigenlijk om van je hond te verwachten dat hij helemaal volledig op jou vertrouwt?

Ongewenst gedrag van honden wordt meestal veroorzaakt door angst. Dat geldt niet voor alles; een hond die opspringt doet dat bv. in de regel niet omdat hij bang is. Maar heel veel ander gedrag voert een hond uit omdat hij iets als bedreigend ervaart. Dat kan van alles zijn, variërend van een geluid, een voorwerp, een (onbekend) persoon of een (onbekende) hond.

Bange hond

Ik werk met veel eigenaren van wie hun hond bang is. En van wie hun hond uit die angst allerlei ongewenst gedrag laat zien, zoals bv. agressie. De opmerking: “hij moet er maar op vertrouwen dat ik hem veilig hou” hoor ik vaak in diverse varianten. Een stelling die bij mij persoonlijk heel veel weerstand opwekt. Want:
In hoeverre kun jij als eigenaar je hond garanderen dat hij ook veilig blijft?
En in hoeverre heb jij als eigenaar het vertrouwen van jouw hond verdiend?

Dat klinkt altijd een beetje hard als ik dat zeg. Maar hoe redelijk is het om van je hond te verwachten dat hij jou blind vertrouwt? Heel vaak zijn honden die bang zijn, in het verleden door hun eigenaar verkeerd benadert. Begrijp me niet verkeerd; daarmee zeg ik niet dat eigenaren doelbewust hun honden verkeerd behandeld hebben! Nog niet zo lang geleden gingen we er in hondenland van uit dat je een bange hond moest negeren. Ik heb dat zelf ook jarenlang gedaan. Inmiddels weten we beter; je kunt de angst van een hond niet groter maken door je hond aandacht te geven (daarover kun je hier meer lezen).
Maar wat je motivatie of hoeveelheid kennis over hondengedrag ook is geweest….

Als jij je bange hond in het verleden hebt genegeerd, is het resultaat dat hij het in zijn eentje heeft moeten opknappen. Degene op wie hij volgens jou zou moeten vertrouwen, heeft hem in zijn hemd laten staan. Dus waar heb je dat vertrouwen dan aan verdiend?

Geen veiligheidsgarantie

Er is nog een tweede reden waarom het in mijn ogen onzinnig is om van je hond te verwachten dat hij niet bang is “omdat jij hem wel veilig houdt”. Het is namelijk een irreele belofte, die je nooit en te nimmer waar kunt maken!
Want hoe goed jij het ook doet als eigenaar. Hoe betrokken en doordacht je ook met je hond omgaat. Er kunnen zich altijd situaties voordoen die je niet onder controle hebt.
Zoals een hond die om de hoek komt en jouw hond ineens grijpt. Of een persoon die op visite komt en ondanks jouw nauwkeurige en strenge instructies je hond toch aait. Hoe graag ik het ook zou willen (als rasechte controlfreak): je hebt niet alles in de hand. Dat is ok (denk ik ;) ) maar… ik vind dat je je hond dan ook niet mag beloven dat jij hem altijd veilig houdt! Je doet je best, maar dat is geen garantie…

Voordat er misverstanden: vanzelfsprekend is het ontzettend belangrijk dat je een goede band hebt met je hond. Het is een basisvoorwaarde om op een prettige manier samen te leven. Maar je hond is meer dan "mak schaap". Een hond is een zelfstandige persoonlijkheid en individueel wezen met zijn eigen emoties, die los staan van hoe wij ons als eigenaar gedragen.

Wat doe je dan wel als je een hond hebt die bang is voor iets?

• Vermijd datgene waar hij bang voor is zoveel mogelijk. Het is niet de oplossing (want die moet onder meer uit training komen), maar het zorgt er wel voor dat je hond niet vaker leert dat hij een effectieve manier heeft om met zijn angst om te gaan
• Stop met (ook mondelinge!) correcties, daarmee is de kans groot dat je zijn angst en daarmee de intensiteit van zijn ongewenste gedrag zeker op de lange termijn vergroot (zie daarover dit artikel)
• Laat je hond het niet in zijn eentje opknappen, maar steun hem als hij iets bedreigend vindt. In tegenstelling tot wat er nog steeds gezegd wordt: angst kun je NIET belonen!
• Ga met hem trainen om niet alleen zijn gedrag, maar vooral juist zijn emotie te veranderen. Als hij niet meer bang is, zal (het grootste deel) van zijn gedrag ook achterwege blijven.

Ik werk met angstige honden die als gevolg daarvan agressie inzetten, voornamelijk volgens de Behavior Adjustment Training van Grisha Stewart. BAT geeft honden de controle terug in situaties die ze spannend vinden en het leert ze om zichzelf veilig te voelen. Onafhankelijk van jou als eigenaar.
Zodat je hond, als jij eens niet dicht in de buurt buurt bent, zichzelf kan redden zonder dat hij ongewenst gedrag in hoeft te zetten. En zodat jij je niet hoeft af te vragen of je wel een goede band hebt met je hond, want anders zou hij toch wel op jou vertrouwen?

Wil jij je hond ook leren om controle te hebben en daardoor minder angstig te zijn? Neem dan deel aan het lesprogramma Uitvallen of doe het begeleidingstraject. 

Monique Bladder is gedragstherapeut voor honden en CBATI (officieel gecertificeerd BAT-instructeur). Overname van dit artikel is niet toegestaan zonder toestemming.