"Maar moet het dan altijd met een koekje...?"

Het was laatst weer een reactie op een artikel dat ik plaatste op Facebook. Ik gaf aan dat je, als een hond gromt als hij op de bank ligt, beter hem met een brokje eraf kunt lokken dan de confrontatie aan te gaan. Natuurlijk NIET om je hond te belonen voor het grommen, maar wel om ervoor te zorgen dat je op een veilige manier dat krijgt wat je op dat moment wilt. De hond van de bank. De reactie was (onder meer): "Maar moet het dan altijd met een koekje? Ik zou hem met kop en kont van de bank af zetten" 

Het korte antwoord? 
Nee! 
Natuurlijk hoéft het niet altijd met een koekje.
Maar het koekje is niet per definitie het tegenovergestelde van 'bij kop en kont pakken'. Daar zit nog een heel (groot) gebied tussen. 
En als je je hond zodanig wilt begeleiden dat het fijn is voor jou, fijn is voor hem en - niet geheel onbelangrijk - veilig voor iedereen. Dan zul je meer moeten weten over dit grijze gebied. 

Positief

Ik ben bang dat hondenprofessional-collega's en ik samen schuldig zijn aan het beeld dat het 'altijd met een koekje moet'. Dat het beeld is ontstaan dat je een hond nooit mag begrenzen. Nooit mag aangeven dat iets niet mag en/of kan. Dat je wilt dat hij iets niet doet. 
Samen met het positief trainen is de (in mijn ogen) mythe ontstaan dat je je hond nooit kunt/mag/moet corrigeren. Met het resultaat dat sommige eigenaren met hun handen in het haar zitten, omdat ze denken dat ze hun hond bijna mishandelen als ze hem met een woord als "niet doen" proberen te verhinderen dat de hond iets van tafel haalt.
Dat is in mijn ogen op alle fronten gekkenwerk. Voor de eigenaar. Én voor de hond! 

Duidelijkheid

Honden hebben namelijk - net als mensen - grenzen nodig.
Duidelijkheid.
Duidelijkheid zorgt voor voorspelbaarheid.
Voorspelbaarheid zorgt voor rust en minder stress (blijkt uit allerlei onderzoeken). 
Duidelijkheid is overigens iets HEEL ANDERS dan hardheid of intimidatie. 
Duidelijkheid is vooral consequent zijn en regels hebben. En behulp van training je hond kaders geven. Zodat hij weet wat hij moet doen als je zegt 'zit', 'af' of 'ga in je bench'. Én dat hij dat graag doet, omdat het hem iets oplevert. 
Dán komt dat koekje wél weer om de hoek kijken! 

Risico's

Als je weet hoe honden leren, kun je je hond begrenzen zonder dat je hem hoeft te intimideren, hoeft te laten schrikken of pijn of fysiek ongemak te bezorgen ("bij kop en kont pakken"). Het kán natuurlijk wel. Met intimidatie, schrik en pijn kun je gedrag van je hond stoppen en voorkomen. Ik kies er heel bewust voor om dat niet te doen. 
Als eerste omdat ik de wezens die mij zoveel geven, geen pijn wil doen of bang voor mij wil laten zijn. Vind ik simpelweg niet zo aardig. Maar dat is een keuze en individueel bepaald. 
De tweede - misschien wel net zo belangrijke reden - is dat uit allerlei onderzoeken blijkt dat het gebruik van intimidatie, schrik en fysiek ongemak/pijn, een groot risico geeft op: 
* Angst
* Agressie
* Aantasting van de relatie tussen hond en mens

En als een hond bang is, agressie laat zien of geen vertrouwen meer heeft in jou als eigenaar, heb je een probleem als hondeneigenaar. Dus weg blijven van fysieke correcties is niet alleen prettig voor je hond. Het is ook in het eigen belang van jou als eigenaar. 

Aanleren

Maar... hoe maak je je hond dan duidelijk dat iets niet mag? 
Gelukkig is er nog een andere manier waarop je dat kunt doen. Eentje zonder intimidatie, angst, schrik, pijn of ongemak. 
Als eerste kun je dat doen door je hond te leren dat hij bij een bepaalde cue (commando) moet stoppen met gedrag wat hij op dat moment laat zien. In deze oefening leer je hem dat er na deze cue iets verdwijnt dat hij graag wil hebben. Als hij stopt met er naar toe gaan, krijgt hij op een andere plek een beloning voor het stoppen. Dit is dan meestal wel een koekje (of spel, dat mag natuurlijk ook). Die beloning kun je na voldoende training uiteindelijk achterwege laten (en af en toe nog herhalen). Ik gebruik hiervoor de cue "doe maar niet". 
Heel vaak is dan de reactie: als ik zeg "FOEI!" of "NEE!" stopt hij ook. 
Dat kan. Je zult mij ook nooit horen zeggen dat stemverheffing niet kan werken! Maar je hond stopt dan op basis van schrik, intimidatie of angst. Terwijl het dus ook heel makkelijk anders kan, als je je hond leert dat "doe maar niet" voorspelt dat er iets weg gaat dat hij verwacht te krijgen maar er op een andere plek iets lekkers volgt. 
Hetzelfde effect, maar dan zonder schrik, intimidatie of angst. 
Vind ik veel leuker. 
En mijn honden ook ;) 

"Doe maar niet" kan ik inzetten als Griffin paardenpoep wil gaan eten. Of Hailey denkt dat ze de cake van een bord kan pakken. Er zijn óók situaties waarin ik de cue niet gebruik. Situaties waarbij ze reageren vanuit een emotie. Griffin die schrikt van de postbode en blaft. Hailey die gromt als ik het haar op haar pijnlijke poot probeer te knippen. Dan reageren ze uit een emotie en zal mijn commando niet werken.

Negatieve correctie

Dit leerprincipe van een negatieve correctie is misschien wat verwarrend qua benaming, maar eigenlijk simpel. Je haalt iets prettigs bij je hond weg in reactie op gedrag dat je niet wilt zien. Voorbeeld.
Het hele concept van die oefeningen waarbij er allemaal koekjes om (of op) een hond liggen, die dat vervolgens laat liggen, kan hier op gebaseerd zijn. Als de hond het probeert te pakken, wordt het weg gehaald. Als hij het laat liggen, krijgt hij het uiteindelijk (hoop ik dan maar, dat zou ik namelijk wel zo eerlijk vinden!). 
Het willen pakken van het koekje wordt negatief gecorrigeerd. Er wordt iets weg gehaald (negatief) waardoor de hond de volgende keer het gedrag minder laat zien (correctie). Het stil blijven zitten/liggen wordt positief bekrachtigd. Er wordt iets toegevoegd (positief), waardoor de hond de volgende keer het gedrag meer laat zien (bekrachtiging). 

Zo'n negatieve correctie kun je in diverse situaties gebruiken om je hond te begrenzen. Denk maar aan het advies om je om te draaien als je hond tegen je aan springt. Hij springt omdat hij aandacht wil. Als je jezelf omdraait, neem je die aandacht weg. Als je dan daarna het op de grond blijven staan ook nog positief bekrachtigt, versterkt dat het effect. 

Verder is het voor je hond en uiteindelijk ook voor je hond prettiger als je hem aangeeft wat hij wel mag/moet doen. Als Griffin de hele dag mij in de weg loopt als ik in huis bezig ben, kan ik hem elke keer wegsturen en op hem mopperen. Leidt tot veel frustratie bij mij en ongetwijfeld ook bij hem. Het is veel makkelijker om hem te zeggen dat hij op een plek moet gaan liggen en hem af en toe te belonen voor het feit dat hij daar blijft. Dat is niet letterlijk begrenzen, maar wel degelijk een grens. 

Kortom:

Nee, niet alles hoéft met een koekje. Je kunt je hond ook op andere manieren duidelijk maken wat hij niet mag. Maar het is nog aardiger om hem vooral te leren wat wel mag, zodat je hem niet hoeft te corrigeren. Als dat wel moet, kun je dat beter doen zonder schrik, intimidatie, ongemak of pijn. Dat is leuker voor je hond. Maar net zo belangrijk: op de langere termijn ook leuker voor jou omdat je dan wegblijft van het risico op angst, agressie en aantasting van het vertrouwen van je hond in jou. 

Dit artikel is geschreven door Monique Bladder, hondengedrag-specialist. Overname zonder toestemming is niet toegestaan.