Stress en opwinding bij je hond; het korte lontje

Opwinding en stress spelen een belangrijke rol in het gedrag van de hond. Soms als directe oorzaak, soms als een factor die een bijdrage levert tot ongewenst gedrag. Het kan zelfs gebeuren dat het voor de eigenaar heel onduidelijk is waarom de hond in de ene situatie wel op bijvoorbeeld een voorbijkomende auto reageert, terwijl die in een andere situatie met dezelfde prikkel in een keer niet reageert. Als je de theorie van de stress-emmer (trigger stacking in het Engels) kent, dan is het al een stuk gemakkelijker om dergelijk gedrag te begrijpen én om problemen op te lossen.

Stress-emmer

Stress is eigenlijk niets anders dan de fysieke reactie van de hond op een emotie. Die emotie zet hem ertoe aan om in actie te komen en dat noemen we stress of opwinding.
 

Meestal wordt stress gebruikt als het gaat om een negatieve emotie zoals angst en wordt het opwinding genoemd als er een positieve emotie is zoals blijheid. Maar wat belangrijk is om te weten, is dat het lijf geen onderscheid maakt tussen de veroorzakende emoties. Het lichaam wordt komt in actie door stoffen als cortisol en adrenaline. Dus als je puur naar het fysieke effect kijkt, maakt het niet uit of je hond vaak stress heeft of vaak opgewonden is. De effecten op het lichaam zijn hetzelfde.

Stel je het zo voor dat je hond een denkbeeldige emmer in zijn lichaam heeft met een gezonde hoeveelheid stress-hormonen. Elke keer dat je hond in een situatie komt die stress en/of opwinding veroorzaakt, komt er iets in die stress-emmer bij en stijgt het niveau in die denkbeeldige emmer. Het lichaam heeft mechanismes als slaap, maar ook fysieke en mentale stimulans (bv. beweging en hersenwerk) die ervoor zorgen dat stresshormonen zoals cortisol weer afgebouwd worden. Hierdoor daalt het niveau in de stress-emmer weer.

Maar als de afbouw om welke reden dan ook minder snel gaat dan de opbouw, loopt de stress-emmer over. Je hond gaat over tot actie. Als het emmertje al behoorlijk gevuld was voordat er die laatste stresserende prikkel bij komt, kan het zijn dat die prikkel eigenlijk relatief gezien heel klein is. Het kan een prikkel zijn waar je hond normaliter misschien helemaal niet op reageert. Maar omdat de stress-emmer al door andere situaties gevuld is of er te weinig gelegenheid geweest is om het niveau in de emmer te verlagen, loopt de emmer sneller over. Je hond heeft een kort lontje gekregen.

Dit principe van de stress-emmer is door Donna Hill heel goed uitgelegd in dit filmpje over trigger stacking.

Stress-reductie

Als je denkt dat je hond baat heeft bij stress-reductie, kun je het volgende doen:

* niet te weinig maar ook niet te veel fysieke uitdaging

. Een gemiddelde volwassen hond moet minimaal een uur per dag een lange wandeling kunnen maken, al dan niet los. Dit is een richtlijn en natuurlijk zeker niet voor elke hond hetzelfde. Grootte, leeftijd, ras, andere activiteiten en gezondheid zijn allemaal mede bepalend. Maar als je drie keer per dag vijftien minuten loopt, is dat te weinig. Maar als je elke dag bijna drie uur aan een stuk wandelt, sla je ook de plank mis.

* niet te weinig maar ook niet teveel mentale uitdaging.

Hiervoor is het nog lastiger een richtlijn te geven. Uitgangspunt is dat elke hond enige vorm van uitdaging nodig heeft. De hoeveelheid, welke het meest geschikt is en in welke vorm verschilt. Maar als je nooit traint of nooit hersenwerk aanbiedt in een of andere vorm (bv. zoekspelletjes), geldt voor de meeste honden dat ze te weinig uitdaging hebben. Maar elke dag een uur trainen, of elke dag langer dan een half uur een andere vorm van hondensport uitoefenen (hoe positief getraind ook!) kan ertoe leiden dat je hond overprikkeld raakt. Ook hier geldt; afhankelijk van een heleboel factoren. Als er geen problemen zijn voor jou of je hond, is het natuurlijk prima. Maar zijn er wel gedragsmatige problemen, hou dit aspect dan eens goed tegen het licht!

* structuur en voorspelbaarheid kan een bijdrage leveren aan het verminderen en het laag houden van het stress-niveau van een hond.

Denk er aan; stress-reductie is meestal niet de énige oplossing! Vergeet niet te analyseren wat de onderliggende emotie is (waarom doet je hond wat hij doet) en realiseer je dat leerervaringen ook een belangrijke rol spelen. Dat moet de focus zijn van je aanpak, samen met de stress-reductie. Schakel bij angst en agressie zeker een goede gedragstherapeut in!

Wil je de stress van je hond verminderen en kun je daar hulp bij gebruiken? 
Kijk dan hier: https://www.moniquebladder.nl/inschrijving-masterclass-angst

Dit artikel is geschreven door Monique Bladder, gedragstherapeut voor honden. Overname zonder toestemming is niet toegestaan, delen van de link wordt op prijsgesteld