Stop er maar een pilletje in? Over medicatie bij probleemgedrag

Het is een controversieel onderwerp. Medicatie voor een hond met probleemgedrag. Af en toe komt het ter sprake in een consult en bij de meeste eigenaren is er vaak veel weerstand. Toch is het een middel om het welzijn te verbeteren van beide partijen. Van de eigenaar én van de hond. Maar het moet wel met de juiste verwachtingen én kennis gebeuren!

We zijn een calvinistisch land met de stelling “doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg”. Het idee van medicatie voor je hond die op gedragsmatig vlak niet helemaal aan het ideaalbeeld van een eigenaar voldoet, strijkt veel mensen tegen de haren in. Toch is het verstandig om eens “out of the box” te kijken en je af te vragen hoe reeel die weerstand eigenlijk is.

Mensen die depressief zijn, kunnen verlichting krijgen van medicatie. Mensen met paniekaanvallen, kunnen beter met triggerende situaties omgaan met behulp van medicijnen. Mensen die hallucineren kunnen dankzij medicatie weer functioneren.
In alle gevallen gaat het om verstoring van de mentale gezondheid. “Ergens” loopt er iets niet lekker. Vaak wordt dat (mede) veroorzaakt doordat er iets fout gaat in de communicatie tussen neurotransmitters en andere stoffen die boodschappen overbrengen en de hersenen.

Neurotransmitters
De hersenen van onze honden zijn in de basis hetzelfde (op)gebouwd als bij mensen. Daarnaast is aangetoond dat honden in principe dezelfde basale emoties hebben als wij. Waarom zou er dan niet ook iets met de neurotransmitters aan de hand kunnen zijn bij een hond? En waarom ligt er zo’n taboe op om daar dan met behulp van medicatie iets aan te doen?

Laat ik -voordat er een ernstig misverstand over ontstaat – heel erg duidelijk zijn over een aantal uitgangspunten:
1. Ik vind ZEKER NIET dat elke hond met probleemgedrag medicatie moet krijgen.
2. Medicatie vervangt NOOIT gedragstherapie en training. Het moet samen ingezet worden.
3. Medicatie moet ALLEEN MAAR worden voorgeschreven als dierenarts en een gedragstherapeut samen overleggen en verstand van zaken hebben en er moet op regelmatige basis overlegd worden over het al dan niet doorzetten van de behandeling.

Wanneer vind ik medicatie een optie?
Op papier is het antwoord relatief simpel, namelijk als het welzijn van de hond en/of van de eigenaar onder druk staat.
In de praktijk blijkt het een nogal schemerig gebied te zijn, want de ene hond en de ene eigenaar is niet de andere. Maar denk bijvoorbeeld aan:

• een hond die niet alleen kan zijn en van wie de eigenaar geen oppas heeft.
• een hond met zoveel onrust en stress in zijn lijf, dat hij en de eigenaar ook niet of onvoldoende slapen
• een hond die zo bang is voor onweer, vuurwerk of andere geluiden, dat hij niet herstelt en bang blijft (en niet meer naar buiten durft)
• een hond die zo bang is buiten op straat, dat hij al grommend en blaffend de eerste 15 minuten buiten is en pas buiten de wijk enigszins kan ontspannen
• een hond die zijn stress niet kan afbouwen ondanks de juiste management en maatregelen van eigenaren en daardoor niet bereikbaar is voor training (en dus niets leert en blijft steken)
• een hond die zijn staart najaagt, zijn pootjes likt of naar niet bestaande vliegen hapt en daar moeilijk uit te halen is of een belangrijk deel van de dag mee bezig is
• een oudere hond van wie het dag-nachtritme verstoord is, onzindelijk is en moeilijk alleen kan zijn omdat hij dement (cognitieve disfunctie) is.

Aandachtspunten
Er zijn diverse soorten medicatie, met allemaal net weer een ander werkingsgebied. Aangezien we nog relatief weinig weten over hoe hersenen werken, is het niet altijd te voorspellen welke medicatie (het beste) werkt. Dus soms is het een kwestie van proberen. Dat is overigens iets anders dan “gokken” want met de kennis die we wel hebben, kunnen we het in elk geval beter doen dan zomaar een gooi. Maar het is wel altijd de vraag of je de juiste koers ingeslagen bent.

Wat zijn belangrijke aandachtspunten als je medicatie overweegt?

• Altijd in overleg met een gedragstherapeut en dierenarts
• Altijd in combinatie met gedragstherapie/training
• Voordat er medicatie voorgeschreven wordt, is het in het algemeen raadzaam om een bloedonderzoek te doen om de nieren en lever te checken. Medicatie wordt via een van deze twee organen afgebroken en als daar iets aan mankeert, kan dit problemen geven.
• Stel vragen aan je gedragstherapeut/dierenarts over desinhibitie (ontremming). Sommige medicijnen kunnen ertoe leiden dat een hond makkelijker agressie laat zien.
• Zorg dat gedragstherapeut/dierenarts op de hoogte zijn van eventueel andere medicatie die je hond gebruikt, omdat daar een wisselwerking tussen kan ontstaan. Denk hierbij overigens ook aan kruiden zoals Sint Janskruid!
• Bepaalde medicatie werkt verslavend als het langer gebruikt wordt dan twee weken achtereen en is in de basis alleen voor incidenteel gebruik.
• Stop NOOIT zomaar met medicatie, overleg dit altijd met de dierenarts.
• Sommige medicatie werkt onmiddellijk en zo’n 4-6 uur, andere medicatie heeft minimaal 4-6 weken de tijd nodig om een spiegel op te bouwen en effect te hebben. Zorg dat je weet wat je van de medicatie kunt verwachten.

Een belangrijk bezwaar dat ik vaak hoor van eigenaren is “het risico op bijwerkingen”.
En dat klopt.
Bij medicatie-gebruik loop je het risico dat er bijwerkingen zijn.
Altijd, bij elke medicatie. Dus ook met gedragsmedicatie.

Maar vraag jezelf af:
Weegt een risico op….. op tegen het voldongen feit dat je hond zich NU niet goed voelt?

Om dat risico te ondervangen, is het belangrijk dat er goed overleg is met de dierenarts en dat die ook kennis heeft van gedragsmedicatie. Of, als die kennis ontbreekt, bereid is om contact op te nemen met specialisten op het gebied van medicatie en gedragsproblemen.

Complementair
Overigens kan het heel goed zijn dat je in eerste instantie ook veel kunt bereiken met complementaire middelen als bv. Bach Bloesem, kruiden of homeopathie (en ik noem ze niet allemaal, want er zijn er veel ;) ). Maar het komt geregeld voor dat dat onvoldoende is, omdat het niet altijd eenvoudig is om het juiste complementaire middel te vinden of omdat het probleem echt primair fysiek is en niet energetisch.

Onverantwoord
Kortom; sta open voor de mogelijkheden die er zijn om je hond te ondersteunen met medicatie als het welzijn van hem (of dat van jezelf) onder druk staat. Dan geldt zeker niet: “stop er maar een pilletje in…” zonder verder ergens over na te denken, want dat is onverantwoord.
Maar niet nadenken over de mogelijkheden die wél zijn, als je hond of jezelf onder het gedrag lijdt, vind ik persoonlijk ook onverantwoord.

Dit artikel is geschreven door Monique Bladder, hondengedrag-specialist. Overname zonder toestemming is niet toegestaan. Delen van de link via sociale media wordt op prijs gesteld.